نقد و بررسی فیلم ارباب حلقه ها" یاران حلقه" رتبه سیزدهم در250 فیلم برتر

احتمالا دو گروه وجود دارند که از اقتباس سینمایی پر زرق و برق جی. آر. ار تالکین«ارباب حلقه‏ها»به یک اندازه ترسیده‏اند، یکی دوستداران و طرفداران پر و پا قرص کتاب و گروه دیگر آنهای که سرتاسر زندگی‏شان از آن‏ دوری گزیده‏اند. امّا قطعا هر دو گروه از نتیجه کار پیترجکسون سازندهء فیلم‏ راضی و خشنودند؛چراکه او در مواجهه با هولناکترین فانتزی کلاسیک تاریخ‏ کاری قهرمانانه انجام داده است.

جکسون برای تبدیل کتاب به فیلم ناگزیر شده آن‏را به فشرده‏ترین حالت ممکن‏ تبدیل کند. او به عنوان کارگردان و یکی از فیلمنامه‏نویسان «ارباب حلقه‏ها»به‏ خوبی دانسته که آنچه مردم در داستان می‏پسندند، صحنه‏های جنگ میان خیر و شر است. در جشن صد و یازدهمین سالگرد تولد بیلبو، او حلقه‏ای به برادرزاده‏اش‏ فرودو-باا بازی الیجاوود. می‏دهد و همین حلقه، فرودو را بدل به نقطهء نقل‏ درگیری‏های مربوط به آینده دنیا می‏کند. حلقه که به همراه خود«سنگدلی، بدخواهی‏ و تمایل به سلطه بر تمامی زندگی» یک جادوگر شیطانی دارد، باید در سرزمین‏ موردور از این بین برود، یعنی همان جایی‏که به وجود آمده است. حتی گاندالف‏ جادوگر هم از این لحقه هراس دارد.

در این میان هر گروهی که تمایل به تصاحب حلقه دارد، به نوعی فریب قدرت‏ آن‏را خورده و به فساد و تباهی کشیده می‏شود. حال دیگرچه تفاوتی می‏کند. حلقه به دست چه کسانی بیفتد؛آنها که مقاصد خیرخواهانه دارند و یا افرادی‏ که فقط به خود و منافعشان می‏اندیشند. بدین ترتیب«ارباب حلقه‏ها»لبریز از صحنه‏های درگیری و تعقیب برای در دست گرفتن قدرت می‏شود. پیتر جکسون‏ هم جوهره داستان را در خدمت این صحنه‏های هیجان‏انگیز قرار داده تا به نوعی‏ به خواست مخاطبان پاسخ گفته باشد.

کتابهای تالکین در عصری نوشته و سینه‏به‏سینه نقل شد که فانتزی هنوز مثل‏ جهان امروز به فرهنگ غالب تبدیل نشده بود به همین دلیل است که بخش‏ اعظم از فیلم برای آنهایی که حتی کوچکترین آشنایی هم با کتاب ندارند، آشنا به نظر می‏رسد. می‏توان در بخشهایی«ارباب حلقه‏ها»را تا حدودی مشابه‏ «جنگ ستارگان»و خود جکسون را دنباله رو جرج لوکاس دانست. گویی او در ساخت اثر به«جنگ ستارگان»و همهء فیلم‏های که در 30 سال اخیر شامل‏ جنگ‏های حماسی فراجهانی بوده‏اند نظر داشته است. در هیچ کجای فیلم جایی‏ برای زنان در نظر گرفته نشده و زنانی هم که درگیر ماجرا می‏شوند چنان حضور کوتاهی دارند که گویی شبح و اوهام هستند.

جکسون برای اینکه تماشاگران بتوانند میان گروه‏های درگیر تمایزی قابل شوند، موهای افراد هر گروه را به‏ سبک گروه‏های موسیقی دهه هفتاد آرایش کرده است؟ گروه‏هایی نظیر آئرواسمیت، پیتر فرامپتن و برادران آلمن»

منتقد: کنت توران- لس آنجلس تایمز

«در اولین نگاه به سه‏گانه«ارباب حلقه‏ها»آنچه جلب توجه می‏کند، اعداد و ارقام هستند. هر سه فیلم این مجموعه به صورت پی‏درپی و در زمانی معادل‏ 274 روز و صرف بودجه 300 میلیون دلار درخام نیوزیلند ساخته شد و همین‏ امر کافی است تا چشم هر بیننده‏ای از شگفتی گرد شود. اما هوش، هنر، خلاقیت و احساس پیتر جکسون چنان به ثمر نشسته که در تماشای اولین‏ قسمت از تریلوژی«ارباب حلقه‏ها». همه حواشی پروژه و دلارهای هزینه شده‏ به فراموشی سپرده می‏شوند.

خط داستانی فیلم بسیار ساده است:نه نفر در سفری خطرناک برای نجات‏ جهان به پیش می‏روند. اما ماجراها و رویدادهای این سفر و ذات و جوهره آن‏ جهان به قدر کافی پیچیده و عجیب است که سادگی داستان رخ نمی‏نمایند و این دقیقا همان چیزی است که جی. آر. ار تالکین مد نظر داشته است. این‏ نویسنده موفق به قدری کمال‏گرا و مسامحه‏گر بود که برای نوشتن کتاب هزار صفحه و اندی‏اش بیش از 14 سال وقت صرف کرد و می‏توان گفت که‏ جکسون هم در مقام کارگردان، نویسنده و تهیه‏کننده «ارباب حلقه‏ها» تمامی‏ سعی خود را به کار برده تا به اصل داستان وفادار بماند. آنچه این روزها با موفقیت بر پرده سینماهای ایالات متحده و اروپاست نشان می‏دهد که فیلمساز در کار خود کاملا موفق بوده است.

مهم‏ترین کار او در جریان تولید«ارباب حلقه‏ها»، توجه ویژه او به خلق‏ شخصیت‏هاست. فیلم همانند اثر موفق پیشین او یعنی «مخلوقات آسمانی»، درامی روانشاسانه نیست. واقعا از عجایب روزگار است که فیلمسازی چون‏ جکسون با علاقه شدیدی به پیچیدگی‏های فطرت بشری، اشتیاق خود را به‏ خلق اثری حماسی با بودجه سرسام‏آور نشان دهد و در عمل هم این همه‏ تفاوت را به منصه ظهور برساند. شخصیت‏های فیلم نه تنها با هوشمندی به‏ تصویر کشیده شده‏اند، بلکه انتخاب بازیگران هم با همان زیرکی و زکاوت‏ انجام شده شده‏اند، بلکه انتخاب بازیگران هم با همان زیرکی و زکاوت‏ انجام شده است؛حتی اگر برخی انتخاب‏ها چندان عاقلانه نباشند. کیت‏ بلانشت در نقش ملکه گالادریل، عالی است. ولی شگفتی اصلی را باید لیوتایلر دانست که یکی از بهترین نقش آفرینی‏هایش را به عنوان شاهزاده آرون ارایه‏ می‏دهد.

شاید بتوان برای هریک از نه شخصیت جستجوگر«ارباب حلقه‏ها» جایگزین‏ مناسب دیگری معرفی کرد، اما بی‏تردید یان مک کلن 62 ساله به نقش‏ گاندالف جادوگر، شخصیت مرکزی و بی‏بدیل فیلم لقب می‏گیرد. دیدن جیمز ویل «خدایان و هیولاها» در هیبت یک جنگجوی تمام و کمال علیه نیروهای‏ شر یعنی درک توانایی‏های بازیگری بزرگ و کم‏نظیر.

گرچه«ارباب حلقه‏ها» دو ساعت و 58 دقیقه به طول می‏انجامد، اما از حس‏ ماجراجویانه فیلم هرگز کاسته نمی‏شود و قهرمانان داستان خطرات فراوانی‏ را از سر می‏گذرانند»

منبع: مجله نقد سینما » اسفند 1380 - شماره 30